بررسی گیاه مردم نگاری گیاهان خودروی مراتع ییلاقی مازندران (مطالعه موردی: نمارستاق، شهرستان آمل)

این مطالعه با هدف شناسایی گیاهان از مراتع ییلاقی نمارستاق در استان مازندران، و مطالعه دانش بومی مردم محلی در ارتباط با گیاهان و عوامل موثر بر آن انجام شده است. برای دستیابی به این هدف، پس از شناسایی فلور منطقه و تفکیک گیاهان، به جمع آوری اطلاعات توسط مصاحبه های حضوری و با ارائه پرسشنامه به تعداد 214 نمونه، پرداخته شد. با توجه به فلور غنی منطقه، تحقیقات گسترده روی شناخت و چگونگی استفاده از گیاهان دارویی مرتعی کمک شایانی به صنعت داروسازی می نماید. با توجه به فاکتورهای موثر در میزان شناخت گیاهان دارویی توسط مردم بومی و محلی، در این مطالعه شغل، سن، جنسیت و میزان سواد در نظر گرفته شد. برای بررسی روابط بین هر یک از متغیر ها با میزان دانش بومی با توجه به ماهیت داده ها از آزمون های پیرسون، کندال تائو b و آزمون های ناپارمتری کروسکال والیس و من ویتنی استفاده گردید. برای بررسی اثر گروه های سنی بر میزان دانش بومی از آنالیز واریانس یک طرفه استفاده شده و مقایسه میانگین از طریق آزمون دانکن صورت پذیرفت. نتایج این مطالعه نشان داد که از 119 گونه شناسایی شده در منطقه 71 گونه متعلق به 67 جنس و 33 تیره گیاهی دارای کاربرد دارویی نزد مردم محلی منطقه بوده است. و در این بین تیره آفتابگردان با 12 گونه (21/16 درصد)، تیره نعنائیان با 10 گونه (51/13 درصد) و تیره گل سرخیان با 7 گونه گیاهی (54/9 درصد) بیشترین سهم را داشتند. 111 مورد کاربرد دارویی برای گیاهان منطقه ذکر شده است. بیشترین موارد مصرف سنتی که برای گیاهان منطقه ذکر شده به ترتیب، درمان کم خونی(71/11 درصد)، قابض (81/10درصد)، ضد نفخ، رفع یبوست و تب بر (09/9 درصد)، کاهش قند خون و سرفه و سرما خوردگی (1/8 درصد) و کاهش فشار خون (3/6 درصد) می باشد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون ناپارامتری کروسکال والیس، نشان داد که بین مشاغل و سطح سواد مردم با میانگین دانش اتنوبوتانی منطقه رابطه معنی دار وجود دارد، و این رابطه در سطح پنج درصد معنی دار بوده است و افراد بی سواد و نیز خانه دار بالاترین میانگین دانش بومی را دارا بودند. همچنین نتایج آنالیز واریانس نشان می دهد بین میزان دانش بومی در گروه های سنی تفاوت معنی دار وجود دارد. مقایسه میانگین های آزمون دانکن نشان داد که بیشترین سطح دانش مربوط به گروه سنی بالای 75 سال می باشد همچنین نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون ناپارامتری من- -ویتنی، نشان داد میانگین دانش بومی زنان نسبت به مردان بالاتر بوده است.